Sản xuất lúa hữu cơ - Hướng đi mới của người trồng lúa ở Yên Phong

Sau nhiều nỗ lực, tháng 6 năm 2023 Công ty Cổ phần chứng nhận và kiểm nghiệm FAO đã cấp giấy chứng nhận cho Tổ hợp tác  sản xuất lúa hữu cơ Yên Phong đạt tiêu chuẩn hữu cơ. Đây là địa phương có sản phẩm lúa hữu cơ đạt tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN 11041-2:2017 Trồng trọt hữu cơ) đầu tiên tại tỉnh Bắc Kạn.

Người dân xã Yên Phong vui mừng khi giờ đây có thể nâng cao thu nhập từ trồng lúa.

Nâng tầm giá trị của cây lúa

Cây lúa và hạt gạo có vai trò rất quan trọng trong đời sống người dân, nó là cây lương thực chính đã nuôi sống con người. Tuy nhiên so với trước đây hiện nay cây lúa không chỉ còn chỉ nuôi sống con người mà còn có thể tạo ra giá trị hàng hoá, đem lại nguồn thu nhập cho người nông dân. Việc này đã và đang được Tổ hợp tác sản xuất lúa hữu cơ Yên Phong tích cực sản xuất gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm, từng bước nâng cao thu nhập cho người nông dân trên địa bàn xã.

Chúng tôi có dịp trò chuyện cùng chị Hoàng Thị Hỷ, Tổ trưởng Tổ hợp tác  sản xuất lúa hữu cơ Yên Phong, chị cho biết: với lợi thế cánh đồng tập trung, có điều kiện đất đai thổ nhưỡng, phù sa, ánh sáng được đảm bảo và nguồn thủy lợi luôn được đáp ứng. Đặc biệt từ chủ trương của tỉnh, huyện, xã hướng tới phát triển nông nghiệp hàng hóa theo hướng sạch, an toàn, bền vững, chị và 47 người dân cụm 03 thôn liền kề gồm Pác Là, Pác Toong, Phiêng Quắc đã thành lập Tổ hợp tác sản xuất lúa hữu cơ. Mô hình được Chi cục Trồng trọt, Bảo vệ thực vật và Quản lý chất lượng tỉnh Bắc Kạn lựa chọn là vùng thí điểm sản xuất lúa hữu cơ. 

Năm 2022, từ nguồn kinh phí của Nghị định số 35/2015/NĐ-CP ngày 13/4/2015 của Chính phủ về việc quản lý, sử dụng đất trồng lúa, năm đầu tiên thực hiện thí điểm sản xuất lúa hữu cơ 90 hộ dân của xã Yên Phong đã tham gia mô hình với diện tích 17,2ha, sử dụng giống lúa Nhật J02 trong vụ xuân và giống Bao thai vào vụ mùa. Năng suất lúa đạt trung bình 50-55 tạ/ha, nhiều hộ làm tốt năng suất đạt 60 tạ/ha. Toàn bộ sản phẩm sau thu hoạch đều có doanh nghiệp bao tiêu với giá tại chỗ là 7.000 đồng/kg thóc tươi. Vụ xuân năm 2023 tiếp tục duy trì với 10,26ha. Đến tháng 6 năm 2023 có 8,26ha sản phẩm lúa hữu cơ của THT được tổ chức kiểm nghiệm FAO cấp chứng nhận vùng sản xuất an toàn duy nhất của tỉnh Bắc Kạn, vụ mùa 2023 toàn xã mở rộng thêm 30ha lúa J02 và lúa Bao thai.

Quá trình triển khai, Chi cục Trồng trọt, Bảo vệ thực vật và Quản lý chất lượng tỉnh Bắc Kạn đã phối hợp với UBND xã chuyển giao kỹ thuật canh tác lúa theo tiêu chuẩn hữu cơ vào 03 giai đoạn chính của cây lúa; kỹ thuật xử lý rơm rạ sau thu hoạch. Hướng dẫn ghi chép, sổ nhật ký sản xuất, lưu trữ hồ sơ, phục vụ cho đánh giá cấp chứng nhận hữu cơ của những năm sau.

Điểm khác biệt của mô hình sản xuất hữu cơ so với các mô hình sản xuất đại trà là sử dụng phân bón hữu cơ Quế Lâm, kết hợp với phân chuồng, chế phẩm hủy gốc rạ, tạo môi trường cho vi sinh vật có lợi, đất đai được cải tạo tốt hơn, cây lúa phát triển cân đối, môi trường an toàn, hệ sinh thái đồng ruộng được bảo đảm. Về mặt xã hội không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học nên sức khỏe người sản xuất được đảm bảo, tạo ra được sản phẩm sạch, chất lượng cho người tiêu dùng. Ngoài hiệu quả kinh tế mang lại, mô hình sẽ từng bước nâng cao nhận thức, thay đổi phương thức canh tác của người dân trong việc sản xuất lúa hữu cơ, đảm bảo sản phẩm an toàn. Từ đó tiến tới sản xuất nền nông nghiệp hữu cơ nói chung và lúa gạo nói riêng nhằm tạo ra sản phẩm lúa gạo có hiệu quả kinh tế cao, đảm bảo chất lượng, an toàn cho người sử dụng.

Sản phẩm gạo hữu cơ Yên Phong đã được thiết kế bao bì để nâng tầm giá trị khi bán ra thị trường.

Hướng đến phát triển sản phẩm đặc trưng của địa phương

Qua hai năm triển khai quy mô diện tích được mở rộng, sản phẩm của người dân làm ra được tiêu thụ hết. Hiện nay Tổ hợp tác sản xuất lúa hữu cơ Yên Phong đã kết nối với công ty Donavi có trụ sở tại Hà Nội là công ty chuyên hoạt động trong lĩnh vực Nông nghiệp giúp xã về tư vấn các khâu từ thu mua, chế biến, và thiết kế bao bì. Bước đầu đã quảng bá giới thiệu sản phẩm Gạo hữu cơ Yên Phong và nâng tầm giá trị của sản phẩm từ 20.000đ/kg đến nay giá bán đã được nâng lên 30.000đ/kg. Trong thời gian tới, Tổ hợp tác sẽ hướng đến phát triển sản phẩm đặc sản đặc trưng của địa phương đáp ứng đủ các điều kiện để sản phẩm lúa hữu cơ được công nhận là sản phẩm OCOP của địa phương, Chị Hỷ vui mừng phấn khởi chia sẻ thêm với chúng tôi.

Ông Lý Văn Mười, Bí thư Đảng uỷ xã Yên Phong cho biết: Cấp uỷ, chính quyền xã luôn xác định sản xuất nông nghiệp là thế mạnh của địa phương và là mũi nhọn trong phát triển kinh tế, vì thế cơ sở hạ tầng phục vụ cho sản xuất luôn được được quan tâm đầu tư. Song song với đó, địa phương cũng tuyên truyền, vận động bà con nông dân đã đưa các loại giống mới có năng xuất cao, chất lượng tốt sản xuất. Đối với mô hình sản xuất lúa hữu cơ, thời gian tới chúng tôi sẽ tiếp tục vận động các hộ dân đặc biệt là Tổ hợp tác duy trì tốt diện tích, nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng nhu cầu thị trường, tiếp tục hoàn thiện mẫu mã bao bì nhằm đưa gạo Yên Phong thành sản phẩm OCOP”.

Với những nỗ lực trong việc sản xuất lúa hữu cơ, 47 tổ viên Tổ hợp tác sản xuất lúa hữu cơ Yên Phong và nhiều người dân trồng lúa theo hướng sản xuất hữu cơ của xã sẽ mở ra nhiều cơ hội trong hoạt động liên kết, tiêu thụ sản phẩm. Mô hình này hi vọng sẽ mở rộng ở nhiều địa phương khác để tạo ra vùng trồng lúa hữu cơ quy mô lớn hơn, từng bước mang lại niềm tin cho nông dân cả về mặt kinh tế và kỹ thuật. Nó cũng tạo ra yếu tố cốt lõi của việc liên doanh, liên kết trong các hoạt động sản xuất nói chung và sản xuất nông nghiệp nói riêng; tạo ra sự liên kết trong  sản xuất bền vững, nâng cao giá trị của chuỗi lúa gạo, tăng thu nhập cho người nông dân trên địa bàn huyện Chợ Đồn.

Tác giả: Nông Đuổng