Xuất hiện sâu bệnh hại cây lâm nghiệp trên địa bàn huyện và cách phòng chống

 Cây bồ đề bị sâu hại ở xã Bằng Lãng.

Theo thống kê của Trung tâm dịch vụ Nông nghiệp huyện, trong đợt kiểm tra toàn huyện có khoảng 14,0  ha cây Bồ đề bị sâu bệnh hại, trong đó diện tích nhiễm nhẹ - trung bình 8,5 ha và còn lại là diện tích nhiễm nặng (trụi lá). Sâu xanh ăn lá bồ đề mật độ phổ biến 30-50 con/cây, mật độ cao 70-80 con/cây, sâu tuổi 4-5 và nhộng, tập trung ở diện tích gây ở xã Bằng Lãng (5,00 ha )và khu vực đơn vị kho K380 (6,00ha); khoảng 03 ha ở 2 thôn Đon Liên và Bản Tuốm, xã Bình Trung. Ngoài ra, ở một số nơi có hiện tượng sâu ong hại cây Mỡ gây hại rải rác.

Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện đã tiến hành hướng dẫn phun thuốc phòng trừ sâu hại cây Bồ đề ở xã Bằng Lãng và hướng dẫn người dân tiếp tục phun trừ các diện tích còn lại.

 Sâu trưởng thành và trứng sâu xanh bồ đề.

Dự báo trong thời gian tới thời tiết diễn biến phức tạp, nắng xen kẽ các đợt mưa là điều kiện thuận lợi cho sâu bệnh tiếp tục phát sinh, gây hại trên cây lâm nghiệp. Nhằm hạn chế thiệt hại do sâu bệnh gây ra, Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp đã khuyến cáo và hướng dẫn người dân một số biện pháp tổ chức thực hiện phòng, trừ sâu bệnh hại như sau:

 Về đặc điểm hình thái và tập tính sinh học: Sâu xanh ăn lá bồ đề có vòng đời khoảng 35 - 45 ngày (tuỳ vào điều kiện thời tiết vòng đời có thể ngắn hay dài hơn). Trưởng thành màu xám, có râu đầu hình lông chim, hoạt động về đêm, ưa ánh sáng đèn (đây là đặc điểm để bẫy trưởng thành bằng đèn); sau khi vũ hoá, chúng giao phối và đẻ trứng ngay, mỗi con cái đẻ khoảng 100 - 120 trứng, 2-3 ổ, mỗi ổ từ 40 - 70 trứng, các ổ trứng thường ở trên thân cây, mặt dưới lá bồ đề ở độ cao dưới 2,5m. Sâu non màu xanh có 4 tuổi, tuổi 1 sống quần tụ, từ tuổi 2 trở đi sống tản mạn, phân bố đều trên tán lá và gây hại mạnh ở tuổi 3 và 4. Nhộng màu nâu đen, nằm trong đất, phân bố đều trong hình chiếu tán lá ở độ sâu 1 - 7 cm. Hàng năm, có khoảng 6 - 7 lứa sâu gối nhau gây hại trên các đồi, rừng Bồ đề từ tháng 4 đến tháng 10, trong đó gây hại mạnh nhất từ trung tuần tháng 6 trở đi. Cần đặc biệt quan tâm lứa sâu tháng 7 và tháng 9 hàng năm.

Đặc điểm gây hại: Loài sâu này có tính chọn lọc thức ăn cao, chỉ ăn lá Bồ đề, không ăn các loại lá cây khác. Sâu non ăn toàn bộ phần lá, từ lá non, lá bánh tẻ và lá già của cây đến khi trụi toàn bộ lá trên cây. Cây Bồ đề bị hại nặng không còn lá sẽ chậm phát triển, còi cọc, khẳng khiu, một thời gian sau mới hồi phục và ra lá mới. Khi ra lá mới lại bị sâu gây hại, nhiều lứa liên tục như vậy cây có thể chết. Do vậy cần áp dụng tổng hợp các biện pháp để phòng trừ có hiệu quả như: Biện pháp canh tác: Tỉa, dặm, phát cành để cây có khoảng cách hợp lý, bón cân đối các loại phân bón để cây khỏe, tăng khả năng chống chịu với sâu hại; Biện pháp thủ công: Huy động chủ rừng tiến hành sử dụng bẫy đèn để bắt và tiêu diệt trưởng thành; thực hiện xới xáo quanh gốc cây (toàn bộ hình chiếu tán lá) để diệt nhộng nhằm hạn chế trưởng thành vũ hóa; bắt giết trưởng thành, diệt các ổ trứng, giết ổ sâu non mới nở khi còn ở tầm thấp chưa di chuyển lên trên tán cây; Biện pháp sinh học: Bảo vệ các loài thiên địch có sẵn trong rừng, đặc biệt là bảo vệ các loài chim ăn sâu để khống chế mật độ sâu hại; Biện pháp sử dụng thuốc bảo vệ thực vật: Tổ chức các đội phun tập trung, sử dụng bình phun động cơ, bình ác quy, những diện tích khó tiếp cận có thể sử dụng thiết bị không người lái, phun triệt để các khu rừng bị hại, cụ thể:

Đối với những diện tích rừng có địa hình thấp, nguồn nước thuận lợi, cây còn thấp: Sử dụng những loại thuốc có tác dụng tiếp xúc, xông hơi mạnh, pha với nước dùng bình phun để phun phòng trừ, ví dụ như: Bestox 5EC, Thanatox 5EC, Supertox 5EC,...Những diện tích rừng tuổi lớn, địa hình cao, không có nguồn nước: Sử dụng những loại thuốc có hoạt chất Nereistoxin, ví dụ như: Neretox 95 WP, liều lượng 1,1 kg trộn đều với 6 - 7 kg bột nhẹ phun cho 1 ha; Dùng máy phun động cơ phun thuốc dạng bột phun theo từng băng rộng 10 - 15 m theo đường đồng mức từ trên xuống dưới.

Sâu non gây hại lá bồ đề.

Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện khuyến cáo người dân cần chú ý, biện pháp sử dụng thuốc bảo vệ thực vật chỉ mang lại hiệu quả cao khi sử dụng ở giai đoạn sâu non. Để phòng trừ có hiệu quả phải theo dõi vòng đời sâu để áp dụng biện pháp phòng trừ cho phù hợp. Khi phun thuốc cần cắm biển cảnh báo khu vực phun thuốc đảm bảo an toàn cho người và động vật, nhất là những nơi lấy nguồn nước từ trong rừng về để sử dụng làm nước sinh hoạt. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật xong phải thu gom vỏ bao bì để đúng nơi quy định của địa phương.

 Sâu non mới nở. 

Cây lâm nghiệp hiện nay ngoài các giá trị về bảo vệ môi trường sinh thái chung cho cộng đồng còn giúp phát triển kinh tế, mang lại thu nhập cao cho người dân. Để bảo vệ an toàn cho diện tích rừng trồng trên địa bàn huyện các địa phương, người dân cần kịp thời phát hiện sâu hại cây trồng, phối hợp với Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp triển khai, thực hiện công tác phòng chống sâu bệnh cho cây đem lại an toàn cho sản xuất./.

Tác giả: Hà Tuyết- Quang Quyết